De provincie Limburg gebruikt cookies om jouw surfervaring op deze website gemakkelijker te maken.

Strikt noodzakelijke cookies
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om in de site te navigeren, of om te voorzien in door jou aangevraagde faciliteiten.
Functionaliteitscookies
Deze cookies verbeteren van de functionaliteit van de website door het opslaan van jouw voorkeuren.
Prestatiecookies
Deze cookies helpen om de prestaties van de website te verbeteren, waardoor een betere gebruikerservaring ontstaat.
Online surfgedrag gebaseerde reclame cookies
Deze cookies worden gebruikt om op de gebruiker op maat gemaakte reclame en andere informatie te tonen.

Onder de radar

De ramp van Tessenderlo

woensdag, 16 december 2020

De zomer van 1942. De Tweede Wereldoorlog was volop aan de gang maar Tessenderlo en omstreken was nog goed gespaard gebleven. Op 29 april 1942 vond er in Tessenderlo echter een enorme ontploffing plaats. Tot in Antwerpen trilden de ruiten. In eerste instantie dacht men dat het om een Duitse aanval ging. Het was echter de voormalige chemische fabriek "Produits Chimiques de Tessenderloo" die de lucht was ingegaan.

Deze fabriek was, zonder stil te staan bij de mogelijke gevaren, midden in een woongebied gebouwd. De materiële schade maar vooral het menselijke leed was gigantisch.
Maar liefst 190 mensen stierven, ongeveer duizend mensen raakten gewond.

De oorzaak van de ramp was snel bekend. In de fabriek was een lading van 200 ton ammoniumnitraat aangekomen, een grondstof om kunstmest te maken. Om de aaneengekoekte massa los te maken, gebruikten arbeiders een mijnschieter om zo met dynamietpatronen het ammoniumnitraat uiteen te krijgen. Bij de tweede poging vloog alles de lucht in.

René Van Thienen zat zo’n 200 meter van de plaats van de ramp. Na de explosie zag hij vanop school dat zijn huis er niet meer stond. "We hadden een voedingswinkel en kolenhandel. Thuis aangekomen vond ik in het kolenmagazijn mijn oudere broer. Hij leefde nog, maar was er erg aan toe. Door de luchtverplaatsing werd hij tegen de muur gekatapulteerd. Ik ben bij hem gebleven tot op het laatste moment."
Van Thienens moeder raakte lichtgewond, een andere broer verloor een oog. Zijn vader werd weggedragen op een ladder die dienst deed als brancard. Hij was er erg aan toe, maar heeft het overleefd.

"De Duitsers - je moet het zeggen zoals het is - hebben daar veel werk geleverd", zegt Van Thienen.

Deze functionaliteit is uitgeschakeld door je cookie policy instellingen.
Je kunt deze instellingen aanpassen op de cookie policy pagina.

BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven 
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg 
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven

TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
Tessenderlo
Ramp van Tessenderlo

BEELD
historische luchtfoto van de omgeving van Tessenderlo, met aanduiding van de chemische fabriek
1942 – ontploffing chemische fabriek in een woongebied, veroorzaakt door het losmaken van 200 ton ammoniumnitraat met behulp van dynamiet.
Familie Van Thienen had een voedingswinkel en kolenhandel. Zoon René zat op school toen de ontploffing gebeurde.

BEELD
René Van Thienen, eersterangsgetuige, zit in zijn woonkamer.

RENE VAN THIENEN VERTELT
Ik zat in de klas, ja … Naast mij zat een jongen uit Vorst, op dezelfde bank. Het was een bank voor twee, zogezegd. Die is er gelukkig met een paar schrammen vanaf gekomen. Hij was minder zwaargekwetst dan ik. Ik was redelijk groot. Toen riep de broeder, die lesgaf: “Blijven liggen, want er komen er nog …”

BEELD
historische foto’s van het vernielde klaslokaal na de ontploffing

RENE VAN THIENEN VERTELT
Hij was van mening dat er een bom op het gebouw, op de school gevallen was. Maar dat was niet waar. Dat was in de fabriek, eigenlijk … Dat kwam niet door een bom …

BEELD
kopie van het persartikel uit Het Belang van Limburg/Plus; titel: “75 jaar geleden ontplofte de fabriek in Tessenderlo; 190 doden; 1.000 gewonden

BEELD
historische foto’s van de chemische fabriek in Tessenderlo,  vóór en nà de ontploffing

RENE VAN THIENEN VERTELT
Hoe is die ontploffing tot stand gekomen? Er lag daar een product, een grote hoop van veel tonnen, een geweldig grote hoop. Want als ik dan van een hoop spreek, dat was dan iets van 10, 15 meter hoog.
Toen zijn er een paar mensen met een pik, een voorwerp met een scherpe punt, waar je een dikke steen mee kan loskappen, begonnen met dat los te kappen, maar dat vlotte niet …

BEELD
afbeelding van een pik

RENE VAN THIENEN VERTELT
Maar dat was iemand die in de mijn gewerkt had, een “mijnschieter” noemden ze hem. In de mijn hadden ze iemand nodig om een massa kolen met munitie los te krijgen. Zo kwam die kool los en dan konden ze de kool gemakkelijk opscheppen.

BEELD
historische foto’s van de chemische fabriek in Tessenderlo,  nà de ontploffing

RENE VAN THIENEN VERTELT
De eerste keer dat hij dat deed, kwam er niets. De tweede keer was het fataal: dat was de ontploffing.

BEELD
historische luchtfoto van de omgeving van Tessenderlo, met aanduiding van de chemische fabriek

RENE VAN THIENEN VERTELT
In de omliggende gemeenten waren zelfs de ruiten gesprongen, de pannen van het dak en zo ... Er zijn er die beweerden dat ze tot in Leuven de ontploffing hadden gehoord.

BEELD
historische foto’s van de ontplofte fabriek, de arbeiders en de vernielde huizen in de omgeving 

RENE VAN THIENEN VERTELT
En dan die put … Als je dat wilt zien. Die is misschien 20 meter diep en in de lengte misschien 30 meter. Daar is zelfs grondwater in gekomen, dat was precies een vijver.

BEELD
historische foto’s van de ontplofte fabriek en de krater

BEELD
historische foto’s van de woning van René na de ontploffing en na het ruimen van puin 

RENE VAN THIENEN VERTELT
Ja, ik lag in het hospitaal, mijn moeder lag in het hospitaal, mijn vader lag in het hospitaal en de rest …

BEELD
historische foto’s van de familie Van Thienen in het “hospitaal”

RENE VAN THIENEN VERTELT
Twee broers zijn gestorven.

BEELD
gedachtenisprentje van de twee overleden broers van René met de tekst “Tot vroom aandenken van zaliger Louis Van Thienen en August Van Thienen”

RENE VAN THIENEN VERTELT
Eén broer, die twee jaar jonger was als ik, die was ook in de vakschool. Hij zat op een hoger gelegen plaats. Die zijn denkelijk naar beneden gestort. Ik veronderstel dat dat bij mij in de klas is geweest … omdat het hoogste gedeelte van het gebouw het ergste was getroffen. Daar was het dak volledig weg.

BEELD
kopie van het persartikel met foto uit Het Belang van Limburg

BEELD
historische foto’s van het vernielde schoolgebouw

RENE VAN THIENEN VERTELT
Dat was één van mijn broers. Mijn andere broer is in het magazijn, het kolenmagazijn, dood gebleven … ik heb hem nog in mijn armen gehad …

BEELD
kopie van het persartikel met foto uit Het Belang van Limburg; titel: “Mijn broer is in mijn armen gestorven”

RENE VAN THIENEN VERTELT
Dat waren er twee … en dan had ik nog een familielid, een kozijn uit Hulst, die is dan in de schrijnwerkerij gebleven …

BEELD
historische foto’s van de vernielde klaslokalen

TEKST IN BEELD
met dank aan
René Van Thienen
Jos Van Thienen
François Vandegehuchte
Focus History
IOED De Merode

www.onderderadar.be
logo provincie Limburg